Tymczasem w Polsce


Nastaje XVI wiek. W 1507 roku Zygmunt Stary ponownie potwierdza przywileje żydowskie, a ogólnie przychylne Żydom prawa i życzliwość dwóch ostatnich królów z dynastii Jagiellonów powodują rozwój gmin i autonomii żydowskiej. Rzeczpospolita staje się centrum nauk i literatury talmudycznej, tutaj żyją i tworzą wielcy rabini, myśliciele, autorzy dzieł filozoficznych i kabalistycznych. Jednocześnie w dużych miastach narasta gospodarcza walka konkurencyjna pomiędzy mieszczaństwem a Żydami, co wkrótce przyniesie brzemienne w skutkach reperkusje. Jednym z pierwszych jest ten, że w 1525 roku ostatni książę mazowiecki postanawia wygnać Żydów z Warszawy, a po jego śmierci, dwa lata później potwierdza to… Zygmunt Stary! Już jednak w 1534 roku ten sam Zygmunt Stary zwalnia Żydów z obowiązku noszenia specjalnych ubrań, a w 1538 roku zrzeka się jurysdykcji nad Żydami w miastach i we wsiach prywatnych, skutkiem czego następuje prawny podział Żydów na królewskich i szlacheckich. Istna huśtawka nastrojów.