Okres rozbiorów Polski


W wiekach poprzedzających okres rozbiorów Rzeczpospolita Obojga Narodów przyciągnęła stopniowo największą w Europie społeczność żydowską. Rozrastała się ona znacznie szybciej niż jakakolwiek inna grupa społeczna. Nawet wielkie katastrofy – bunt Chmielnickiego i masakra Żydów pod Humaniem – zahamowały jej rozwój tylko na pewien czas. Szacuje się, że ogólna liczba Żydów w Polsce wzrosła z około 200 000 w chwili narodzin Rzeczypospolitej w 1569 roku do niemal 800 000 w chwili jej upadku. W XIX wieku ziemie rozdartej rozbiorami Polski były największą na świecie przystanią i oazą spokoju dla Żydów. W czasie, gdy wielka emigracja do Ameryki sięgnęła szczytu, na ziemiach polskich żyło już 4/5 wszystkich Żydów świata (Norman Davies, „Boże igrzysko”)!